مسئله 1327- اوّل ماه به پنج چيز ثابت مىشود:
اوّل: خود انسان ماه را ببيند.
دوّم: عدّهاى كه از گفتۀ آنان اطمينان پيدا
شود، بگويند ماه را ديدهايم و همچنين است هر چيزى كه بهواسطۀ آن اطمينان پيدا
شود.
سوّم: دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را
ديدهايم، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند يا شهادتشان خلاف واقع باشد،
مثل اينكه بگويند داخل دايرۀ ماه طرف افق بود، اوّل ماه ثابت نمىشود، امّا اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف
داشته باشند، مثل آنكه يكى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفتۀ آنان
اوّل ماه ثابت مىشود.
چهارم: سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد كه بهواسطۀ
آن اوّل ماه رمضان ثابت مىشود و سى روز از اوّل ماه رمضان بگذرد كه بهواسطۀ
آن اوّل ماه شوال ثابت مىشود.
پنجم: حاكم شرع حكم كند كه اوّل ماه است.
مسئله 1328- اگر حاكم شرع حكم كند كه اوّل
ماه است، كسى هم كه از او تقليد نمىكند، بايد به حكم او عمل نمايد؛ ولى كسى كه
مىداند حاكم شرع اشتباه كرده، نمىتواند به حكم او عمل نمايد.
مسئله 1329- اوّل ماه با پيشگويى منجّمين
ثابت نمىشود، ولى اگر انسان از گفتۀ آنان اطمينان
پيدا كند، بايد به آن عمل نمايد.
صفحه 201
مسئله 1330- بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن دليل
نمىشود كه شب قبل، شب اوّل ماه بوده است.
مسئله 1331- اگر اوّل ماه رمضان براى كسى
ثابت نشود و روزه نگيرد، چنانچه بعد معلوم شود كه ماه
رمضان بود، بايد روزۀ آن روز را قضا نمايد.
مسئله 1332- اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود، در هر جايى هم كه افقش با آنجا نزديك باشد،
نظير همه شهرهاى ايران، اوّل ماه براى همه ثابت مىشود.
مسئله 1333- روزى را كه انسان نمىداند آخر
رمضان است يا اوّل شوّال، بايد روزه بگيرد، ولى اگر پيش از مغرب بفهمد كه اوّل
شوال است بايد افطار كند.
مسئله 1334- اگر زندانى و مانند آن نتوانند
به ماه رمضان اطمينان كنند، بايد به گمان عمل نمايند و اگر آن هم ممكن نباشد، هر
ماهى را كه روزه بگيرند صحيح است و بهتر آن است كه بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى
كه روزه گرفتهاند، دوباره يك ماه روزه بگيرند، ولى اگر بعد گمان پيدا كردند، بايد
به گمان عمل نمايند.